Helemaal zonder restafval, dat zullen we niet voor elkaar krijgen. “Met onze lifestyle is dat een illusie”, zegt architect Steven van Kooten. Maar het is wel mogelijk om de lineaire economie van koers te laten wijzigen richting een circulaire economie. Dus van producten en materialen die uiteindelijk worden weggegooid naar een gesloten keten. “We zitten nu op het punt van een economie met hergebruik van materiaal, maar we moeten naar hergebruik van producten.”

“Je kunt op verschillende manieren aan circulariteit werken”, zegt Van Kooten. “Als architect ben ik met het ontwerpen van gebouwen bezig. Dat is de fase waarin je kunt weigeren nieuwe materialen te gebruiken. Bijvoorbeeld door een pand niet te slopen, maar te laten staan en geschikt te maken om opnieuw te gebruiken. Dat scheelt veel sloopmateriaal.”

Demontabel bouwen

“Vervolgens kun je als architect de afvalstroom reduceren door demontabel te bouwen. Niet alles vastlijmen en vastschroeven, zodat het niet meer uit elkaar kan, maar boutverbindingen toepassen. Dan kun je bijvoorbeeld de balken losdraaien en opnieuw gebruiken. Hetzelfde geldt voor materialen als kozijnen en staalconstructies.

Installaties zijn vaak ook geschikt voor hergebruik”, vertelt de architect uit Ouddorp, die naast woonhuizen vooral kerken ontwerpt. “Dus: niet gelijk de sloopkogel erdoor, maar materialen verzamelen, hergebruiken én demontabel bouwen. Dat betekent dat je zorgvuldiger moet slopen. Dat je de balken moet controleren en dat je met leveranciers van installaties om de tafel moet om garanties aan te passen. In een kerk kun je oude banken bijvoorbeeld hergebruiken voor een nieuw liturgisch centrum. In de gebruiksfase hoef je niet alles meteen weg te gooien als het kapot gaat. Van mij mag de repareereconomie in de plaats komen van de weggooi-economie. En als je er niet aan ontkomt om een nieuw materiaal toe te passen, kies dan in ieder geval biologisch hernieuwbaar materiaal, zoals hout of vlaswolisolatie.”

Andere mentaliteit

Volgens Steven van Kooten is circulariteit belangrijk omdat grondstoffen en materialen schaars worden en omdat de uitstoot van CO2 sterk naar beneden moet. “De bouw is een van de grootste vervuilers…”, zegt hij veelbetekenend. “Circulair en biobased bouwen (gebruik van natuurlijke producten) staan steeds meer op de agenda, maar ik vind dat het te langzaam gaat. Het vergt een andere mentaliteit bij bouwers en slopers.”

In zijn werk probeert hij de circulariteit vooruit te helpen. En privé zijn de architect en zijn gezin ook bezig om de CO2-uitstoot te verminderen. Zo staan er veel vintage meubels in huis, natuurlijk ook omdat ze mooi zijn.

Tank voor regenwater

Een stap verder is de aanleg van een watertank in de tuin. Hemelwater verdwijnt niet in het riool, maar gaat naar de ingegraven tank, die een capaciteit heeft van 7500 liter. Een pomp zorgt ervoor dat het water naar het toilet, de wasmachine en een buitenkraan gaat. “Je hoeft niet bang te zijn dat er smoezelige shirts uit de was komen, want het water wordt gefilterd.”

Er is een wadi om het overtollige water op te vangen als het hard geregend heeft. Dit is een plek waar de grond lager is, waardoor hemelwater natuurlijk wordt afgevoerd. In een droge periode kan de tank te weinig water bevatten voor het toilet en de wasmachine. In dat geval schakelt de waterleiding zichzelf in.

Niet iedereen heeft genoeg ruimte voor een watertank en wie in een tussenwoning woont, zal de tank niet gauw vol krijgen. “Dan is de investering niet zinvol”, zegt Van Kooten. “Aan de andere kant denken we te veel aan de kosten en zouden we meer naar ecologische winst moeten kijken. Om een stapje terug te doen hoef je niet alleen technische oplossingen toe te passen. Minder vliegen, minder de auto pakken, minder vlees eten helpt ook. Net als de ruimte beter benutten en slimmer gebruiken. Dat kan door het tiny house-concept toe te passen op grotere woningen.”